Ni Rudy Ram. Rumbaoa
[nasurat idi Nobiembre 21, 2008/copyright by RudyRam.Rumbaoa]
SIMMANGPET kanon ni Saniata.
Diak masinunuo no ragsak, iliw wenno ania a rikna ti yeg daytoy a damag kaniak. Kano, kunak ta daytoy ti nalawag nga impadamag kaniak ni Clipo, ti kasinsinko dita lumaud. Agkabaranggayankami ken ni Saniata ket adda panagkinnaawatanmi. Kano, kunak ta diak met pay sigurado no addan wenno awan nupay agkalugarankami, saan met a maymaysa ti dalan nga agturong iti baranggaymi a Beinte Otso, San Bernabe iti Siudad ti Laoag. Dumna ti balayda iti asideg ti St. Joseph High School ken amiananen laeng ti St. Joseph Parish Church. Sanguen ti balaymi ti Health Care Center, ken dua a balay ti nagbaetanmi. Nupay arigna nga agassideg laeng dagiti pagtenganmi, adda met sabali a dalan nga agturong 'ti ayanda.
Agarup nasurok a tallo a tawen ita manipud iti ipapanaw ni Saniata. Nagturong idiay Japan. Isagsaganak met ti panagrubbuatko ket pampanunotek no ania kadagiti dalan ditoy baranggaymi ti pagnaak: no iti abagatan a nagnaan ni Saniata isu a diak napasungadan wenno umapatak lattan a kumamang iti amiananen ti balaymi tapno dardarasak a makadanon.
"Amman Cousin, perme ti lapsatna ita. Daydi kudilna a kasla kanayon a main-inudo, ay, anian a pudawna, kasla naukisan a bawang," inkidag ni Clipo kaniak ket urayak la napakiet. "Sabalin ti lunglung-ayna ita, makagargari, ngem naisem kas iti panagis-isemna idi sakbay a pimmanaw."
Nasapa a bigat itay immay impadamag ni Clipo maipanggep iti isasangpet ni Saniata. Adda maysa a nagkorosan a dalan ti nagbaetan dagiti pagtaenganmi kada Cousin Clipo. Bale iti lugarmi ti panakasentro ti baranggaymi. Ngem ad-adu nga amang ti botante dita limmukoy a kunada ket dayta ti gapuna nga adu bassit ti pakaarusan iti ayanmi no adda eleksion ta dita ti paggapuan ti adu a botos.
Nupay makuna a sentro iti barangay ti lugarmi, uso latta ti tsismis. Ken high-tech payen ti pagidanon ti damag. No adda damag dita laud, daya wenno abagatan, selponen ti mausar a pagipadamag. Ken maysa pay, nakaselpon dagiti kobrador ti hueteng. Nakakatkatawa ngem dayta ti pudno. Awanen dagidi inuugma. Modernon ti panawen.
Wen, simmangpeten ni Saniata. Ania ngata ti insangpetna a damag, napintas wenno nalaad? dayta ti agay-ayam a saludsod iti panunotko. Malagipko daydi suratna nga indulinko iti cabinetko. Wen, dagidi adu a sursuratna a naawatko kabayatan ti kaaddana sadiay Japan. Inannadak amin dagitoy kas iti kapateg ti salun-atko. Wenno dagiti ladawanna nga inpalukipna kadagiti suratna ti masansan a buybuyaek no kasta nga agmaymaysaak iti rabii tapno maep-ep laeng ti napalaus nga iliwko kenkuana.
Idi agsagaysayak iti sanguanan ti medio panakkelen a sarming iti kuartok, nalagipko la ngarud daydi naudi a balikasna sakbay a pimmanaw: "Berting, kukuam 'toy pusok. Iti sadino man a papanak, kukuanakto latta agingga nga agsubliak." Ita, nagsublin nga agpayso ken ania ngata ti agur-uray iti nagbalin a relasionmi. Naarikapko ti singsing a tanda ti ayan-ayatmi.
Nangrugi a nabukel ti ayan-ayatmi ken ni Saniata idi addakamin iti maudi a tukad ti high school, ngem nailimed amin dagitoy kadagiti dadakkelmi ta amkenmi a maamuanda amangan no pagsardengendakami nga agbasa. Agingga a nagkolehiokami. Ngem nagsardengak idi a nagbasa iti maysa a tawen gapu iti kinaballiodongko. Nakibarkadaak ket dayta ti gapuna a naisungsungak a naginum ken nagsigarilio agingga a dikamin sumsumrek iti klase. Ngem idi mautobko a madi dagitoy nga ar-aramidek, nagkariak nga ituloyko manen ti agbasa. Nagbasaak manen ngem maysan a tawen ti nangitarayan ni Saniata kaniak.
Ket idi nagturpos, imbagana kaniak ti planona nga agabrod. Ti rasonna, kayatna nga isakad ti pamilia ken kayatna nga ituloy ti panagbasa dagiti dua nga adienna a babbai. Diak nakedked ta agtalekak kenkuana. Ngem sakbay a nagpa-Japan, nagpapaskam pay laeng a nagkuykuyog a nagpaspasiar agingga a nakalipatkami. Ngem saan a ti panakalipatmi ti makatubeng iti panagabrodna, nagtuloy latta. Binay-ak, ngem kunak iti nakemko a no agbunga ti inaramidmi, sigurado a pagawidendanto met laeng. Ngem kasta man ti napasamak, maperdi ti maysa kadagiti arapaapna- ti makapagabrod ken ti panangtulongna kadagiti addina. Ken amangan no dayta ti rason a pangguraanna kaniak. Ngem pagpiaanna, saan a napasamak dagitoy.
Minirak manen ti singsing iti ramayko. Napasennaayak ket nagarapaapak a nanglagip kadagidi naragsak nga aldawmi. Saan unay a panakkelen dagiti buokna ken maibagay iti medyo narapis a bagina. Bagay dagiti agsumbangir a kallidna iti kalsa kankanayon nga agar-arapaap a matana. Naingpis dagiti bibigna. Ad-adda la ngarud a diak magawidan ti riknak tapno makitak isuna.
Inurnosko ti bagik. Pinusitsitak iti bangbanglo ti t-shirtko. Sakbay a rummuarak, linukatak ti cabinet ket miningmingak dagiti surat ken ladawanna. Kunak a balonekto dagitoy no kas pagarigan agabrodak met wenno adda papanak nga adayo ta napia laeng pangandingay iti iliwko.
Diak met nalipatan ti balonko a sabong a rosas nga itedkonto kenkuana. Innalak met ti gitarak ta masansan nga agdanggaykami idi nga agkanta no malpasmin dagiti assignmentmi iti eskuela. Nabayagen ti nasurok a a tallo a tawen manipud daydi naudi a sardam. Kas met ita, nakudrep ti lawag ti bulan. Nadagsen idi ti bagik nga immulog iti balayda Saniata ta iti sumaruno a bigat ket agluasen nga agpa-Manila nga agturong idiay Japan. Iti naminsan pay a gundaway, pinetpetak dagiti ramayna kas tanda ti innak panaguray.
Kalpasan a napunasak ti gitarak, kinurengrengko dagiti kuerdas. Saan pay a nagkupas ti sigud nga awengna. Kasla agsensennay.
Nagnaak iti abagatanen ti balaymi a kumamang iti balayda Saniata. Adayoak pay laeng ngem masaripatpatakon ti kinalawag iti aglawlaw ti pagtaengan. Nupay adayoak pay laeng, nasarangsang ti katkatawa dagiti lallaki a kas met ti kinaparagsit ti tokar ti compac disc. Malagipko nga awan pay kastoy ditoy lugarmi idi pimmanaw ni Saniata. Kaslaak la ngarud nabainan iti iggemko a gitara. Ngem para kaniak, kaykayatko pay laeng ti kundiman. Ti kaadaanan nga estilo ti panagtokar ta mariknam ti kankantaem.
Apaman a nagpadlawak iti kaaddak, nagdaydayawak a dagus. Ni Lakay Mundo ti nangsabat kaniak ta adda nga agtugtugaw iti asideg ti ridaw ti salasda.
"Berting, dumanonka, Barok. Naimbag ta pimmasiarka," nasarangsang ti timekna.
Adda dagiti taga-sentro ti siudad dagiti kapatadak a nadanonko. Adda met sumagmagmamano nga agnaed iti lugarmi. Naikomperarko la ngarud ti t-shirt a pagan-anayko iti dekalidad a kawes dagiti nadanonko a padak a sangaili. Kayatko ti agbabawi ngem addakon sadiay.
Kepkepko ti gitarak, simrekak iti salas ket kinablaawak dagiti nadanonko. Ngem ni Saniata ti ad-adda a nakaiturongan ti imatangko. Dagiti ramayna. Ti singsing no adda pay laeng. Ngem awan. Agur-urnos kadagiti CD nga isarunona a patokaren ken kasla dina man la nadlaw iti idadatengko.
Impisokna ti maysa a CD iti player ket kasta unay ti paragsit ti tokar. "Isuronak man iti dayta a sala, Saniata." Timmakder ti maysa a taga-sentro ti siudad. Nagpatngada iti baet ti panagkikinnidag dagiti dadduma. Anian! Kasla makapaypayat iti beggang ni Saniata iti panagdanggayda iti tokar.
Nalpas ti tokar. Immay iti tallaong ni Lakay Mundo. Nasiputak a nagmisuot ni Saniata.
"Agkantatayo man ketdi. Dagiti makaduayya a denggen," insingasing ti lakay. "Yam-ammo met, a, ni Berting kadagiti sangailim, Saniata," innayon ti lakay sana kinita ti balasangna.
Nasiputak kadagiti sangaili nga adda nagmirugrog, adda nagsakuntip ken adda met immisem. Mabainak la ngarud.
"Ni tatang met... Adu amin a malaglagipna. Adda pay, aya, kasta ita a tiempo?" intubngar ni Saniata.
Nagkakatawa dagiti sangaili. Nagsiudotak ngem nagteppelak. Naalak met laeng ti immisem. Natungpal ti pagayatan ti lakay. Ngem siak ti pinaunada. Kinantak ngarud ti theme songmi idi a kanta ken Saniata.
Ni Saniata ti simmaruno a nakiddaw nga agkanta. Immasideg kaniak tapno danggayak ti kantana.
"Tay man lambada, naparparagsit," adda nagkuna kadagiti sangaili sada nagkakatawa. Ngem rinugiakon ti nangkurengreng ti gitarak. Pinasakaleak iti paboritona a kundiman ta dayta ti pagaayat ni Saniata.
"Saan a kasta. Daan daytan," intubngar ni Saniata. Immisem dagiti sangaili.
Diak ammo a danggayan ti kantana ta pagammok a kabaroanan a kanta ti kankantaenna. Ket iti dayta umuna a gundaway, naginnadayo ti kaririknami ken ni Saniata.
Umadalemen ti rabii ket agsasarunon nga agpakada dagiti sangaili ni Saniata. Siak ti naudi, kayatko nga iparipirip ken ni Saniata a diak nagbaliw. Umdas ngamin idi a pagpasugnodanna no makigiddanak nga agawid iti padak a pumasiar. Diak la ketdi kayat a mangngeg kenkuana ita: "Sika latta no naumakan a makisarsarita. Saanka met a kasta idi."
Kurkurengrengek ti gitarak idinto nga ur-urayek a sumango ni Saniata. Ngem napan ketdi iti sango ti sarming. Sinagaysayna ti buokna ken pinunpunsanna ti pingpingna iti espongha. Pinasukotanna pay ti lipstick ti bibigna. Pilitko a miraen no adda pay laeng daydi singsing a nagkinnarianmi, ngem awanen. Inuksotna ngata? nakunak laengen.
Ket iti maikadua a gundaway manipud nasintirko, nariknak ti kasla kinagangannaetko kenkuana. Kasla is-isunan iti dayta a kanito ken awanen ti tao iti salasda. Mariknak a kasla umil-ilet ti barukongko ket pangpanggepekon ti agpakada idi adda nangtapik iti abagak. Ni lakay Mundo.
"Ala, man, barok. Danggayannak man ta agbukaneganta. Diables dagiti agtutubo ita ta awan sa man ti ammoda a kantaen no di bin-ig a pinupukkaw. No bukanegan, ay!" nagsanaltek ti lakay.
"'Nia ket ngaruden ket isu ti uso ita. Baka kayatyo pay a lagipen daydi panagdun-awyo idi ugma," insungbat ni Saniata.
"Ne, awan lat' pangiserbiak kadagita, wen," impilit ti lakay. "Ni Berting man laeng ti makitak a manakem ken nanakman kadagiti agtutubo ita. Ala, danggayannak," sinangonak ti lakay.
Dinanggayak ti lakay ngem nasiputak ti panaglibbi ni Saniata iti sarming.
Nakaadun ti lakay nga agbukanegan. Inan-anusak a dinanggayan. Idi kuan, napan ni Saniata iti tawa sa nagpannimid daytoy. Idi agangay, nauma met laeng ti lakay. Nabatikami ken ni Saniata iti salas. Immay nakiabay ni Saniata iti sofa a nagtugawak.
"Komusta, Saniata?" kinunak.
"Naimbag laeng," insungbatna. "Ken saanak nga awagan iti Saniata. Sally ti awagmo kaniak."
Urayak la nabainan iti kunana. Agpayso ti kuna ni kasinsin Clipo a napudaw ken nalinis ti kudil ni Saniata ngem nangisit sa metten ti ugalina. "Sorry," insungbatko. Ngem adda maysa a banag nga awan a makitak iti ramayna: ti singsing. Pudnon sa ketdin a nagbaliwen ni Saniata. Este, Sally gayam.
Iti panagwaywayasmi, dandani binukodan ni Saniata ti nagsao. Adu ti nalaglagipna, ngem bin-ig nga iti lugar a napananna. Dina payen nalagip daydi napasamakmi... daydi naputed nga ayan-ayatmi sakbay a nagpa-Japan. Kasla awan essemna nga agdamag no ania ti napaspasamakko kabayatan ti kaawanna. Nagteppelak a nagpadamag.
Umalas dosen ti rabii. Agsuyaaben ni Saniata.
"Mapuyatanka unayen, Sally," kunak. "Ammok a nabannogka a nagbiahe."
"Saan met unay."
"Ken nasarita kaniak ni Tata a burakenna kano no bigat tay ramana idiay karayan ken pambaram kano ti aglaba. Umaykanto tulongan," pinerrengko.
"Wen nga agpayso, ngem diak mapan," insungbatna.
"Apay?"
"Diak mapan ta nakapudpudot. Maperdi ti kudilko," inaprosna dagiti takiagna.
AGPAYSO a simmangpeten ni Saniata kalpasan ti nasurok a tallo a tawen, ngem dakkel unayen ti nagbaliwanna.
Apaman a nakasangpetak idiay balay, tinurongko a dagus ti kuartok. Linuktak ti cabinet a nangidulinak kadagiti surat ken ladawan ni Saniata. Inurnosko dagitoy sako rineppet iti lastiko. Inuksotko ti singsing iti ramayko. Binungonko iti plastik sako met laeng pinegketan iti scotch tape. Alaekto dagiti surat ken ladawan ni Saniata, karaman ti singsing sakonto ipaanud idiay karayan no innakto tulongan ni Lakay Mundo a mangburak iti ramana.*
SIMMANGPET kanon ni Saniata.
Diak masinunuo no ragsak, iliw wenno ania a rikna ti yeg daytoy a damag kaniak. Kano, kunak ta daytoy ti nalawag nga impadamag kaniak ni Clipo, ti kasinsinko dita lumaud. Agkabaranggayankami ken ni Saniata ket adda panagkinnaawatanmi. Kano, kunak ta diak met pay sigurado no addan wenno awan nupay agkalugarankami, saan met a maymaysa ti dalan nga agturong iti baranggaymi a Beinte Otso, San Bernabe iti Siudad ti Laoag. Dumna ti balayda iti asideg ti St. Joseph High School ken amiananen laeng ti St. Joseph Parish Church. Sanguen ti balaymi ti Health Care Center, ken dua a balay ti nagbaetanmi. Nupay arigna nga agassideg laeng dagiti pagtenganmi, adda met sabali a dalan nga agturong 'ti ayanda.
Agarup nasurok a tallo a tawen ita manipud iti ipapanaw ni Saniata. Nagturong idiay Japan. Isagsaganak met ti panagrubbuatko ket pampanunotek no ania kadagiti dalan ditoy baranggaymi ti pagnaak: no iti abagatan a nagnaan ni Saniata isu a diak napasungadan wenno umapatak lattan a kumamang iti amiananen ti balaymi tapno dardarasak a makadanon.
"Amman Cousin, perme ti lapsatna ita. Daydi kudilna a kasla kanayon a main-inudo, ay, anian a pudawna, kasla naukisan a bawang," inkidag ni Clipo kaniak ket urayak la napakiet. "Sabalin ti lunglung-ayna ita, makagargari, ngem naisem kas iti panagis-isemna idi sakbay a pimmanaw."
Nasapa a bigat itay immay impadamag ni Clipo maipanggep iti isasangpet ni Saniata. Adda maysa a nagkorosan a dalan ti nagbaetan dagiti pagtaenganmi kada Cousin Clipo. Bale iti lugarmi ti panakasentro ti baranggaymi. Ngem ad-adu nga amang ti botante dita limmukoy a kunada ket dayta ti gapuna nga adu bassit ti pakaarusan iti ayanmi no adda eleksion ta dita ti paggapuan ti adu a botos.
Nupay makuna a sentro iti barangay ti lugarmi, uso latta ti tsismis. Ken high-tech payen ti pagidanon ti damag. No adda damag dita laud, daya wenno abagatan, selponen ti mausar a pagipadamag. Ken maysa pay, nakaselpon dagiti kobrador ti hueteng. Nakakatkatawa ngem dayta ti pudno. Awanen dagidi inuugma. Modernon ti panawen.
Wen, simmangpeten ni Saniata. Ania ngata ti insangpetna a damag, napintas wenno nalaad? dayta ti agay-ayam a saludsod iti panunotko. Malagipko daydi suratna nga indulinko iti cabinetko. Wen, dagidi adu a sursuratna a naawatko kabayatan ti kaaddana sadiay Japan. Inannadak amin dagitoy kas iti kapateg ti salun-atko. Wenno dagiti ladawanna nga inpalukipna kadagiti suratna ti masansan a buybuyaek no kasta nga agmaymaysaak iti rabii tapno maep-ep laeng ti napalaus nga iliwko kenkuana.
Idi agsagaysayak iti sanguanan ti medio panakkelen a sarming iti kuartok, nalagipko la ngarud daydi naudi a balikasna sakbay a pimmanaw: "Berting, kukuam 'toy pusok. Iti sadino man a papanak, kukuanakto latta agingga nga agsubliak." Ita, nagsublin nga agpayso ken ania ngata ti agur-uray iti nagbalin a relasionmi. Naarikapko ti singsing a tanda ti ayan-ayatmi.
Nangrugi a nabukel ti ayan-ayatmi ken ni Saniata idi addakamin iti maudi a tukad ti high school, ngem nailimed amin dagitoy kadagiti dadakkelmi ta amkenmi a maamuanda amangan no pagsardengendakami nga agbasa. Agingga a nagkolehiokami. Ngem nagsardengak idi a nagbasa iti maysa a tawen gapu iti kinaballiodongko. Nakibarkadaak ket dayta ti gapuna a naisungsungak a naginum ken nagsigarilio agingga a dikamin sumsumrek iti klase. Ngem idi mautobko a madi dagitoy nga ar-aramidek, nagkariak nga ituloyko manen ti agbasa. Nagbasaak manen ngem maysan a tawen ti nangitarayan ni Saniata kaniak.
Ket idi nagturpos, imbagana kaniak ti planona nga agabrod. Ti rasonna, kayatna nga isakad ti pamilia ken kayatna nga ituloy ti panagbasa dagiti dua nga adienna a babbai. Diak nakedked ta agtalekak kenkuana. Ngem sakbay a nagpa-Japan, nagpapaskam pay laeng a nagkuykuyog a nagpaspasiar agingga a nakalipatkami. Ngem saan a ti panakalipatmi ti makatubeng iti panagabrodna, nagtuloy latta. Binay-ak, ngem kunak iti nakemko a no agbunga ti inaramidmi, sigurado a pagawidendanto met laeng. Ngem kasta man ti napasamak, maperdi ti maysa kadagiti arapaapna- ti makapagabrod ken ti panangtulongna kadagiti addina. Ken amangan no dayta ti rason a pangguraanna kaniak. Ngem pagpiaanna, saan a napasamak dagitoy.
Minirak manen ti singsing iti ramayko. Napasennaayak ket nagarapaapak a nanglagip kadagidi naragsak nga aldawmi. Saan unay a panakkelen dagiti buokna ken maibagay iti medyo narapis a bagina. Bagay dagiti agsumbangir a kallidna iti kalsa kankanayon nga agar-arapaap a matana. Naingpis dagiti bibigna. Ad-adda la ngarud a diak magawidan ti riknak tapno makitak isuna.
Inurnosko ti bagik. Pinusitsitak iti bangbanglo ti t-shirtko. Sakbay a rummuarak, linukatak ti cabinet ket miningmingak dagiti surat ken ladawanna. Kunak a balonekto dagitoy no kas pagarigan agabrodak met wenno adda papanak nga adayo ta napia laeng pangandingay iti iliwko.
Diak met nalipatan ti balonko a sabong a rosas nga itedkonto kenkuana. Innalak met ti gitarak ta masansan nga agdanggaykami idi nga agkanta no malpasmin dagiti assignmentmi iti eskuela. Nabayagen ti nasurok a a tallo a tawen manipud daydi naudi a sardam. Kas met ita, nakudrep ti lawag ti bulan. Nadagsen idi ti bagik nga immulog iti balayda Saniata ta iti sumaruno a bigat ket agluasen nga agpa-Manila nga agturong idiay Japan. Iti naminsan pay a gundaway, pinetpetak dagiti ramayna kas tanda ti innak panaguray.
Kalpasan a napunasak ti gitarak, kinurengrengko dagiti kuerdas. Saan pay a nagkupas ti sigud nga awengna. Kasla agsensennay.
Nagnaak iti abagatanen ti balaymi a kumamang iti balayda Saniata. Adayoak pay laeng ngem masaripatpatakon ti kinalawag iti aglawlaw ti pagtaengan. Nupay adayoak pay laeng, nasarangsang ti katkatawa dagiti lallaki a kas met ti kinaparagsit ti tokar ti compac disc. Malagipko nga awan pay kastoy ditoy lugarmi idi pimmanaw ni Saniata. Kaslaak la ngarud nabainan iti iggemko a gitara. Ngem para kaniak, kaykayatko pay laeng ti kundiman. Ti kaadaanan nga estilo ti panagtokar ta mariknam ti kankantaem.
Apaman a nagpadlawak iti kaaddak, nagdaydayawak a dagus. Ni Lakay Mundo ti nangsabat kaniak ta adda nga agtugtugaw iti asideg ti ridaw ti salasda.
"Berting, dumanonka, Barok. Naimbag ta pimmasiarka," nasarangsang ti timekna.
Adda dagiti taga-sentro ti siudad dagiti kapatadak a nadanonko. Adda met sumagmagmamano nga agnaed iti lugarmi. Naikomperarko la ngarud ti t-shirt a pagan-anayko iti dekalidad a kawes dagiti nadanonko a padak a sangaili. Kayatko ti agbabawi ngem addakon sadiay.
Kepkepko ti gitarak, simrekak iti salas ket kinablaawak dagiti nadanonko. Ngem ni Saniata ti ad-adda a nakaiturongan ti imatangko. Dagiti ramayna. Ti singsing no adda pay laeng. Ngem awan. Agur-urnos kadagiti CD nga isarunona a patokaren ken kasla dina man la nadlaw iti idadatengko.
Impisokna ti maysa a CD iti player ket kasta unay ti paragsit ti tokar. "Isuronak man iti dayta a sala, Saniata." Timmakder ti maysa a taga-sentro ti siudad. Nagpatngada iti baet ti panagkikinnidag dagiti dadduma. Anian! Kasla makapaypayat iti beggang ni Saniata iti panagdanggayda iti tokar.
Nalpas ti tokar. Immay iti tallaong ni Lakay Mundo. Nasiputak a nagmisuot ni Saniata.
"Agkantatayo man ketdi. Dagiti makaduayya a denggen," insingasing ti lakay. "Yam-ammo met, a, ni Berting kadagiti sangailim, Saniata," innayon ti lakay sana kinita ti balasangna.
Nasiputak kadagiti sangaili nga adda nagmirugrog, adda nagsakuntip ken adda met immisem. Mabainak la ngarud.
"Ni tatang met... Adu amin a malaglagipna. Adda pay, aya, kasta ita a tiempo?" intubngar ni Saniata.
Nagkakatawa dagiti sangaili. Nagsiudotak ngem nagteppelak. Naalak met laeng ti immisem. Natungpal ti pagayatan ti lakay. Ngem siak ti pinaunada. Kinantak ngarud ti theme songmi idi a kanta ken Saniata.
Ni Saniata ti simmaruno a nakiddaw nga agkanta. Immasideg kaniak tapno danggayak ti kantana.
"Tay man lambada, naparparagsit," adda nagkuna kadagiti sangaili sada nagkakatawa. Ngem rinugiakon ti nangkurengreng ti gitarak. Pinasakaleak iti paboritona a kundiman ta dayta ti pagaayat ni Saniata.
"Saan a kasta. Daan daytan," intubngar ni Saniata. Immisem dagiti sangaili.
Diak ammo a danggayan ti kantana ta pagammok a kabaroanan a kanta ti kankantaenna. Ket iti dayta umuna a gundaway, naginnadayo ti kaririknami ken ni Saniata.
Umadalemen ti rabii ket agsasarunon nga agpakada dagiti sangaili ni Saniata. Siak ti naudi, kayatko nga iparipirip ken ni Saniata a diak nagbaliw. Umdas ngamin idi a pagpasugnodanna no makigiddanak nga agawid iti padak a pumasiar. Diak la ketdi kayat a mangngeg kenkuana ita: "Sika latta no naumakan a makisarsarita. Saanka met a kasta idi."
Kurkurengrengek ti gitarak idinto nga ur-urayek a sumango ni Saniata. Ngem napan ketdi iti sango ti sarming. Sinagaysayna ti buokna ken pinunpunsanna ti pingpingna iti espongha. Pinasukotanna pay ti lipstick ti bibigna. Pilitko a miraen no adda pay laeng daydi singsing a nagkinnarianmi, ngem awanen. Inuksotna ngata? nakunak laengen.
Ket iti maikadua a gundaway manipud nasintirko, nariknak ti kasla kinagangannaetko kenkuana. Kasla is-isunan iti dayta a kanito ken awanen ti tao iti salasda. Mariknak a kasla umil-ilet ti barukongko ket pangpanggepekon ti agpakada idi adda nangtapik iti abagak. Ni lakay Mundo.
"Ala, man, barok. Danggayannak man ta agbukaneganta. Diables dagiti agtutubo ita ta awan sa man ti ammoda a kantaen no di bin-ig a pinupukkaw. No bukanegan, ay!" nagsanaltek ti lakay.
"'Nia ket ngaruden ket isu ti uso ita. Baka kayatyo pay a lagipen daydi panagdun-awyo idi ugma," insungbat ni Saniata.
"Ne, awan lat' pangiserbiak kadagita, wen," impilit ti lakay. "Ni Berting man laeng ti makitak a manakem ken nanakman kadagiti agtutubo ita. Ala, danggayannak," sinangonak ti lakay.
Dinanggayak ti lakay ngem nasiputak ti panaglibbi ni Saniata iti sarming.
Nakaadun ti lakay nga agbukanegan. Inan-anusak a dinanggayan. Idi kuan, napan ni Saniata iti tawa sa nagpannimid daytoy. Idi agangay, nauma met laeng ti lakay. Nabatikami ken ni Saniata iti salas. Immay nakiabay ni Saniata iti sofa a nagtugawak.
"Komusta, Saniata?" kinunak.
"Naimbag laeng," insungbatna. "Ken saanak nga awagan iti Saniata. Sally ti awagmo kaniak."
Urayak la nabainan iti kunana. Agpayso ti kuna ni kasinsin Clipo a napudaw ken nalinis ti kudil ni Saniata ngem nangisit sa metten ti ugalina. "Sorry," insungbatko. Ngem adda maysa a banag nga awan a makitak iti ramayna: ti singsing. Pudnon sa ketdin a nagbaliwen ni Saniata. Este, Sally gayam.
Iti panagwaywayasmi, dandani binukodan ni Saniata ti nagsao. Adu ti nalaglagipna, ngem bin-ig nga iti lugar a napananna. Dina payen nalagip daydi napasamakmi... daydi naputed nga ayan-ayatmi sakbay a nagpa-Japan. Kasla awan essemna nga agdamag no ania ti napaspasamakko kabayatan ti kaawanna. Nagteppelak a nagpadamag.
Umalas dosen ti rabii. Agsuyaaben ni Saniata.
"Mapuyatanka unayen, Sally," kunak. "Ammok a nabannogka a nagbiahe."
"Saan met unay."
"Ken nasarita kaniak ni Tata a burakenna kano no bigat tay ramana idiay karayan ken pambaram kano ti aglaba. Umaykanto tulongan," pinerrengko.
"Wen nga agpayso, ngem diak mapan," insungbatna.
"Apay?"
"Diak mapan ta nakapudpudot. Maperdi ti kudilko," inaprosna dagiti takiagna.
AGPAYSO a simmangpeten ni Saniata kalpasan ti nasurok a tallo a tawen, ngem dakkel unayen ti nagbaliwanna.
Apaman a nakasangpetak idiay balay, tinurongko a dagus ti kuartok. Linuktak ti cabinet a nangidulinak kadagiti surat ken ladawan ni Saniata. Inurnosko dagitoy sako rineppet iti lastiko. Inuksotko ti singsing iti ramayko. Binungonko iti plastik sako met laeng pinegketan iti scotch tape. Alaekto dagiti surat ken ladawan ni Saniata, karaman ti singsing sakonto ipaanud idiay karayan no innakto tulongan ni Lakay Mundo a mangburak iti ramana.*
[repost- immuna a naiposte iti iluko.com/ copyright by rudy ram. rumbaoa 2008]
No comments:
Post a Comment