Pagbalinen A Napateg Ti Pannakidenna Iti Asawa

[Nabulod ti ladawan a naaramat]

KUNA NI DODONG:
Maysa a rabii, naladawak a nagawid manipud iti trabaho. Kumagaten ti sipnget. Ammok a segseggaanen ni baket, ni Jeorgina, ti panagawidko. 

 Apaman a nakasangpetak iti balay, tinurongko ti kusina ket mannarimaan pay laeng ti panagluto ni Jeorgina iti pangrabii. Naipasabat kaniak ti angot ti lutoenna. Ad-adda la ngarud a mariknak ti bisin. Nagin-innayadak a simrek ket inarakup ken binisongko ni Jeorgina. Nadlaw ken nakita ni Edna, ti agtawen iti lima nga anakmi, ti inaramidko. Nagsao ti ubing, "Yucks, dimo aramiden ti kasta. Isardengmo, itan!" 

Ne, addan sa ketdi ilemlemmeng a panagrebelde daytoy balasitangko, a? No yad-addak a bisongen ni Jeorgina, kasla ipukpukkaw iti kaungganna ti panagprotesta. Idi kuan, immay bimmalaet ni Edna kadakami ken ni Jeorgina. Kapilitan nga insardengmi ken ni Jeorgina ti naginnagek ket insarunok a binisong ti balasitangko. Ginandatna ti nagtaray, ngem natiliwen ni Jeorgina ti takiag ni Edna. Nagiddankami ken ni Jeorgina a nangarakup ken nangbisong ken ni Edna sakami nagkatawa.

Wen, kasapulan met ti ubing ti agek. Agek ti dungngo iti nagannak. Mabalin nga agprotesta ken agreklamo, ngem iti kaunggan ti nakemna, "Ammok nga awan ti dakes nga inaramid ni Tatang ken ni Nanang, ngarud awan ti problema kaniak."

Ipapilit ti balasitangko, "Adda aya pagsayaatan no aginnagek dagiti tao nga agtawenen iti kuarenta?"

Nagkatawaak ket kinunak, "Ngem ni Nanangmo ti nalaing a makiinnagek kaniak."

Miningmingannak ti ubing kalpasanna kinusilapannak sa immadayo, ngem nakitak ti bassit nga isem iti rupa ni Edna. Ammok a saanak a kinusilapan ti ubing gapu ta kagurana ti inaramidmi ngem kayatna ketdi a penken nga ay-ayatek ni Nanangna. 

Ket kas nagannak, datayo ti pondasion ti pamilia. No natalna ti panagdenna, dayta ti pamilia. Ngem saanna a kayat a sawen a perpekto ti panagasawa.

Kinapudnona, awan ti makuna a perpekto a panagasawa. Tunggal agasawa adda latta problema ken saanda a pagnagkinnaawatan-- mabalin nga agpungtot ken mapaay wenno di mapagustoan, wenno gapu iti kinarigat ti panagbiag ket ditoy ti mabalin a pakaisawangan ti dakes a balikas, no saan, tumaud ti kinadangkok wenno kinaranggas a mabalin nga agresulta iti pammapatay. Gapu ti dayta, pagbabaywanda nga agpadpada.

Wen ti panagasawa, nupay adda pagkurangan, ditoy ti kapintasan a lugar a pagpadakkelan kadagiti annak [malaksid no adda pisikal, seksual wenno emosional nga abuso].

Ti kabiitmi pay a nagkallaysa ken ni Jeorgina, kunaek a kangrunaan a sagut iti anakmi ket ti kinapateg ti panagdennami ken ni baket a kas agasawa.



NO APAY A SAAN NGA AGBALLIGI TI DIBORSIO
TI panagkallaysa ket tiempo ti panagrambak, idinto ti diborsio ket didigra iti pamilia. 

No dadduma, kasapulan met ti panagdiborsio ta uray nasakit a kinapudno, rumbeng nga awaten-- iti laksid nga adda linteg. Serioso a desision ti panagdiborsio ket masapul a panunoten a naimbag ti ibunga daytoy, masapul ti kararag ken masapul ti nasikap a mamagbaga. Adu dagiti pakailaksidan a maadaw iti Nasantoan a Kasuratan, ngem panunoten koma a naimbag dagiti agasawa ti panagdiborsio ket saan a naimbag nga alternatibo wenno solusion iti problema.

Panangpadas kadi a solbaren ti problema ti diborsio? Makabannog, panaglibak, pannakapukaw ti ayat, pannakapasakit, kinaliday, saan a natalged, napukaw ti namnama, panagbuteng, abuso wenno pagkurangan-- ngem ti kangrunaan a paggibusan ti panagdenna a kas agasawa ket ti panagsinnupiat ken panagpinnabasol gapu iti problema. 

Gibusan ti kaaduan a tattao ti nasagraduan a panagasawa babaen iti panangibubos ti panawenda, ti enerhia wenno kuarta a mangpadur-as ti ania man nga addan kadakuada imbes nga ipadasda manen ti mangrugi tapno maikkan ti sabali a gundaway ti namulitan a panagdenna. Dangsanggasat, adda dagiti indibidual nga awanan pagpilian ket agbalinda a biktima ti diborsio. Ngem nupay kasta, iti laksid dagiti espesipiko ken trahedia a situasion, saanto pulos agballigi ti diborsio.

Masapul nga imutektekan dagitoy: manmano a masolbar ti problema babaen ti diborsio. Ti nariknut a panagdenna, masansan a karaman latta ti agsumbangir a partido imbes a pabasolen ti asawa, trabaho wenno ti bukod a bagi. Makipaset met ti problema pinansial iti diborsio. Ngamin, saan a nababa ti balor ti diborsio ken kanayon latta a mangrugi iti nangina gapu ta dua ti agtagibalay a mairaman ket ad-adu ti mabusbosda ngem ti maymaysa. Lapdan pay ti diborsio ti personal a panagdur-as. Agtrabaho latta dagiti diborsionado iti babaen dagiti problema a mabuyogan ti anus ken determinasion, saanna ketdi nga itarayan ti problema.

Mabalin a maulit-ulit ti panagdiborsio ta kaaduan a tattao ti mangibaklay daytoy a problema iti sumaruno a pakirelasionanda-- ket ditoy a maulit ti biddut a naaramidanda iti napalabas. 

Sabali laeng ti pakaseknan iti puso ta padakkelen ken iwaras ti diborsio ti negatibo nga emosion, mapataud ti bukod a salaknib iti bagi, maparigat ken umadayo iti Dios ken dadduma a tattao. Saktan pay ti diborsio dagiti gagayyem ken nasinged iti pamilia. Agsagaba dagiti tao iti mapaay a relasion ken agbalinda a paset ti estoria ti panagbiagyo. Saan la a dayta, sagrado ti kasar ket babaen ti Dios a napnoan iti grasia ken kaasi, kagurana ti diborsio.

Dagiti ubbing ti ad-adda a masaktan ken maapektaran ngem dagiti nataengan a di mangpanunot nga umuna ti ibunga ti diborsio. Wen, saan a madadael ti kasisigud a langa dagiti ubbing ngem rumbeng koma nga agaramid iti addang dagiti nagannak tapno pabassitenna ti agbalin a negatibo nga epekto-- ngem kitaen, mangibati ketdi ti sugat a pakalaglagipanda iti agnanayon.

No diborsionadoka, kasarita ti dati nga asawa ta pagtulagan no ania ti rumbeng nga aramidenyo. Saan koma nga ipalubos nga agbalin a biktima dagiti annak. Respetaren ti dati nga asawa no kasarita. Kasapulan dagiti annak ti napintas a relasion kadakayo nga agpadpada. Mabalin a saankayon nga agasawa, ngem agnanayonto a dakayo ket nagannak dagiti annak. Saan koma a palubosan ti sakit ti nakem tapno mapuersa dagiti annak nga agpili no asino ti surotan. Tunggal annak, kasapulanda ti dua a nagannak-- uray pay no saanda nga agkabbalay.

No naasawaanka, pagpuonam ken aramiden a napateg ti panagasawa. Narigat a trabaho ti naindaklan a panagasawa, ngem adda pategna.

Kamaudiananna, inggibus ni Dodong: "Naduktalak nga ania man ti mabalinko nga aramiden tapno dumur-as ti pannakikallaysak, masapul a maawatan ni baket ti tarigagayko. No maminsan, alisto ti agbalin a managimbubukod, nasadut ken mariribukan. Ngem adda dagiti banag a mabalin a mangpabaknang pay ti relasion kas iti kaadda ti komunikasion, panagkatawa, pananggutigot, gin-awa babaen ti panangipaay iti ayat ken pammateg no kasapulan, pleksibilidad, pammakawan, denggen ti ania man a pagsaritaan ken ibilang daytoy a serioso, respetaren ti tunggal maysa, panagparabur ken kangrunaan ti amin-- kararag, italek ti nasagraduan a panagdenna iti ima ti Dios."*




PAGBALINEN A NAPATEG TI PANNAKIDENNA ITI ASAWA
Rudy Ram. Rumbaoa
Dagiti Koleksion a Daniw, Sarita, Kanta ken Dadduma Pay
www.samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

***
Naipablaak iti September 2008 Issue ti Fil-Am Observer, Maui
iti kolumko a "Di Nakapappapati, Ngem Pudno"
Naiposte iti Iluko.com, o9.16.2oo8