Ita Nga Aldaw

Ipagarupko no nalipatakon

daydi impadulinmo 

a ladawan, ngem saan

ta ipalagipna laeng

ti kinupikopak a sugat...

.

.

.

.

.

Ita Nga Aldaw

Rudy Ram. Rumbaoa

samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

[nabulod ti ladawan a nausar]

Dagiti Puted a Daniw

Ket bayat panagaksawmo nga agturong iti

Desdes ti masakbayan, iyismagelnak kadagita

dapanmo tapno iti lugar a mabaddekam,

Madanonko; ti balligi a magun-odmo, dinak

Lipatan, mariknam nga agpitpitikak dita puso...

.

.

.

.

.

dagiti puted a daniw

'naadaw iti maysa a paset ti daniw, panagbaniaga'

rudy ram. rumbaoa

samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

[nabulod ti ladawan a nausar]

 

Ay, Kasta Mammet Aya?

mamati dagiti greko idi un-unana wenno daan a panawen 

a ti maikapat a ramay ti ima iti ayan ti "urat ni ayat," 

a diretso a kumamang iti puso.

.

.

.

.

.

ay, kasta mammet aya?

rudy ram. rumbaoa

samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

[nabulod ti ladawan a nausar]

Ita Nga Oktubre

no dinak ayaten

awan aniamanna--

total, kabaelak ti agayat

para kadata nga agpadata...

.

.

.

.

.

ita nga oktubre

rudy ram. rumbaoa

wailuku, maui

samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

Diak Koman Kayat ti Agsurat

diak koman kayat ti agsurat iti daniw

ta mamatiak a saan a mangted ti ragsak

no di ket soledad--

kayatko a masaen ti tinapay, ilallay

ti maladaga ket awitek ti bukod a kalgaw

ngem nakurenren rupak ket dagiti dakulap

nakersang iti amin a panawen panagani

nupay iwaneswes ti angin ti nakasegged

a bombilia iti poste ita a rabii, magnaak

a sakasaka kadagiti di pay naasak ken naarado

a pagtatalonan. kunak: maarikap ti biag

a kas iti maysa a sugat ket ti law-ang a napno

kadagiti bituen, matnagda iti daga a kas

balikas ket itdenda ti nalidem nga agsapa--

lumtuadda iti panunot a kas da la danum

a mangdam-eg dagiti natikagan a kinelleng,

agpakadada ngem umay ti sabali a bigat.

agdawidaw ti basar iti makapleng a riaw

ti pusa, makapatigerger ti apros ti angin

iti panawen ti panagrururos, mangngeg

ti panagngerngernger ti dalluyon a mangsabuag

ti aplaya; ngem makasalibukag iti rikna ti angot

ti menta iti igid ti karayan, agdisso ti raya

ti init iti abaga a paginanaan ti naamo a billit

a nagkayabkab manipud iti vidro ti tawa.

ngem awan makapagsasaraip kadagiti nasinasina

a balikas no di laeng ti rabii a napno't misterio

ket lapdanna ti panagtedted ti lua, wenno adda

ibagasan ti nalabbaga ken maris ube nga erbia,

wenno sabong a mapidut iti tengnga ti aldaw

ta iduronna laeng a yadayo dagiti nasam-it

a balikas, dumalan kadagiti urat, agayus

iti dara, awaten ti puso, mayula a rummuar

iti bibig--makatikaw pannakaisawangna

ta napait kalpasan a maramanan.

ammok a matunaw no inawnawko iti danum

ti sangapiraso a niebe a pekkel dagiti

dakulapko a kas met iti panagtapaw ti bulong

ti oliba ngem diak panunoten a saanko

a kabaelan nga iturong ti gasatko.

diak koman kayat ti agsurat kadagiti daniw

ngem ti pluma a petpet dagiti ramayko

agtremulo iti panaggitebgiteb ti pusok

isut' gapuna a diakon agsubli iti naggapuak...

.

.

.

.

.

diak koman kayat ti agsurat

rudy ram. rumbaoa

samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

[nabulod ti ladawan a nausar]

Kunak Man

 

naikabesakon ti amin a linaon, 

panid ken uray pay dagiti parapo 

ti libro ngem awan naibaga

ti maipanggep iti ayat...

.

.

.

.

.

kunak man

rudy ram. rumbaoa

samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

[nabulod ti ladawan a nausar]

palubosannak a mangabak. 

ngem no diak kabaelan, 

gutigoten-paturedem pakinakemko

a mangaramid daytoy a ganuatko...

.

.

.

.

.

ita nga aldaw

rudy ram. rumbaoa

samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

Nakakaskasdaaw, No. o3

mapasamak daytoy tunggal tawen iti panawen ti panagrururos no mangrugin nga agrupsa dagiti naregreg a bulong iti danum. agiparuk-at dagitoy nga agrupsa a bulong iti tannic acid ket no malawagan ti init, agparang ti naidumduma a maris a kaarngi ti bullalayaw [rainbow effect] iti danum...

.

.

.

.

.

nakakaskasdaaw, no. o3

psychedelic swamp, florida, u.s.a.

rudy ram. rumbaoa

samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

[nabulod ti ladawan a nausar]

Biag

ababa ti biag, kunada kompad--

agingga a napigsa pay ti pisikal a bagi ken nasidap ti panunot, agingga nga adda mangipatpateg ken agay-ayat kenka, dimo palusposan ti oras ken gundaway nga ag-enjoy ta amangan no iti maysa nga aldaw, mapukawmo ti sibubukel a lubong a mangmangted kenka iti ragsak...

.

.

.

.

.

biag

rudy ram. rumbaoa

samiwengkenayat.nirudy.blogspot.com

[nabulod ti ladawan a nausar]

Puted a Liriko ti Kanta

 

masapa nga agriingak

isaganak ti pammigat

tapno rugiakon ti obrak

anusak ta isut' gasat

pudno a narigat

klase daytoy a panggedak

ibaga ti tao a nalaad

ngem daytoy ti pagapitak...

.

.

.

.

.

puted a liriko ti kanta

rudy ram. rumbaoa

[naadaw iti maysa a paset ti kanta a sinuratko "caregiver" a kinanta da Vhen Bautista/male version ken Melo Santiago/female version ken karaman iti Album a "Nalayog nga Arapaap"]

[nabulod ti ladawan a nausar]

Nakakaskasdaaw, No. o2

 

ana daytoy kunam, kompad? ammuen pay daytoy, ne…

masarakan daytoy a mula iti pagilian nga ecuador, central america, iti lugar ti socratea exorrhiza, a maawagan ti “magmagna a kayo.” ti nakakaskasdaw ditoy, kabaelananna ti magna babaen kadagiti arigna agtatapaw a ramutna nga usarenna a kas “luppo” a tumulong nga aggunay nga agsapul iti lawag. iti panagrugnay ti daga, agtaud ti baro a ramut nga agsapul iti pagkaptanna a nataba a daga a mangisimple wenno mangpalaka ti panaggunayna manipud 2-3 centrimetro tunggal aldaw, wenno 2o metro iti tunggal tawen.

nupay nagdedebatianen dagiti agsuksukisok ken sientista daytoy a banag, mayarngi ti datdatlag a pasamak kadagiti dadduma a mula a kas ti creeping devil cactus a magna nga agsapul iti nadarat nga aglawlaw.

.

.

.

.

.

nakakaskasdaaw, no. o2

rudy ram. rumbaoa

samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

[nabulod ti ladawan a nausar]

Nakakaskasdaaw, No. o1

ana daytoy kunam, kompad? ammuen pay daytoy, ne.

nakimat daytoy a kayo ket nakulapsitan ti kudilna, rimmuar ti vascular system-na [pagkakamangan-pagsisilpoan a pagnaan ti danum iti bagi, dara wenno tubbog kas ti maysa a mula].

kumplikado ngem nakakaskasdaaw unay ti nakaparsuaan.

awit daytoy sistema ti baskular ti danum ken mineral nga aggapu iti ramut nga agturong kadagiti sanga ken bulong nga ipotosintesisna [ti ramen ti kemikal babaen iti tulong ti enerhia, nangruna ti lawag ti init] nga agbalin a taraon a maiwaras iti baba ken dadduma pay a paset ti kayo.

ti nakaay-ayat ditoy, awan ti lasag [wenno sistema ti nerbio], amin daytoy a panaggaraw ket aramid ti presion ti turgor a tengngel ti stomata nga aglukat ken agkeppet a bulong.

.

.

.

.

.

nakakaskasdaaw, no. o1

rudy ram. rumbaoa

samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

[nabulod ti ladawan a nausar]

Ita Nga Aldaw

"agkitata iti lugar

a maaprosan ti tangatang

ti taaw...".

.

.

.

.

.

ita nga aldaw

rudy ram. rumbaoa

samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

 

Riknaem ti Ilalaemko

agdakiwaska, sika a luppo

iti amin a paset ti rupak; 

umayka ket umasidegka

ti kinainosente ken sirib

iti lugar daytoy nagtagiramay

a dilak nasapulanna ti arabenna

ti manggargari a panagsala

dagiti mungay iti bibigko,

ti aprosmo kaniak, naintek,

makasalibukag, sapsapulek

'ta bibigmo, ti bibigmo

yaradona iti bibigko:

ti dakulapmo iti dakulapko

ket nabirokak ti lugar

a nabayagen a tinagiurayko

a pagpasagan ti agbabasa

a sabong sukog-kueba,

riknaem ti ilalaemko ita.

.

.

.

.

.

riknaem ti ilalaemko

rudy ram. rumbaoa

samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

[nabulod ti ladawan a nausar]

 

Ti Biag [Mayarig iti Nagtawataw]

nagtawatawak a mayarig ti mula

a kaktus iti disierto, awan maawat

nga alnaab; nalikmutan ti darat

ngem dimmakkel ken immangraak a kas

kadagiti sabong a nalabbaga

naglumen ti panawen ket napuyupoy

ti tapok nga intayab ti angin

nga impalais iti sabali a disso,

napugas ti marka ti tugot ngem 

agbaniaga ti pakasaritaan 

iti masakbayan tapno agtalinaed

iti panunot ken lagip a kas

ti pusaksak ti sabong a lilak,

ngem no ti pusom ken pusok maduyok

iti siit a balikas ti daniw, dika

lumdaang; ti biag mayarig iti nagtawataw 

a mula ti kaktus iti disierto--

a mataraonan ti dara...

.

.

.

.

.

ti biag [mayarig iti nagtawataw]

rudy ram. rumbaoa

samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

[nabulod ti ladawan a nausar]

 

Rekuerdo: Dos Idi Nagtinnukma, Naibanag iti Katorse

"Saan nga agbalin a tubeng no mataengan ti tao tapno laeng magun-od ti natibker a pondasion iti relasion. No ad-adu dagiti pannubok a dumteng wenno sumangbay, ad-adda a matennebka a mangsaranget iti rigat ket ammom dagiti pagkapsutan, no ania dagita a pakadukotan ken dardaras a solbaren ti aniaman nga agbalin a problema. Kunada ngay, dimon ipabigat wenno urayen a mapalabas ti maysa nga aldaw a solbaren ti di pagkinnaawatan. Dagdagusen a risuten ti aniaman a susik. Nasken ti panagpakumababa. No mabalin, awan koma ti mangitag-ay ti bagina ken nababa ti panagkita iti maysa. Saan a kasta ti agasawa. Ketdi, aniaman a balligi ti maysa, balligida a dua. Dagiti agasawa, adda met pormulasionda. Kasla chemistry ti arigna. Adda dagiti banag a dimo maawatan ngem no pagadalan ken padalanan a naimbag, maduktalan ti sungbatna. Kasta met a ditoy a marukod ti kinamanagteppelmo kadagiti [no daytoy man ket pisikal wenno material] banag a mangsulisog kenka. Maestablisar ti kinaasinom. Maadal ti ugali iti tunggal maysa ket agbalin a nasalun-at ti relasion iti aglawlaw ken nanglikmut kenka," kuna ti pagsasao.

Ket wen, duapulo ket tallo a tawenen ti napalabas, tumibtibker latta ti naimula a pondasion iti ayan-ayat kalpasan a nagmaymaysa ken pinagkaysami dagiti pusomi. Nagbalin a maymaysa ti dua idi naipasngay ti nadarisay a panagkinnaawatan, uppat a pulo ket maysa a tawenen ti napalabas—dos ti mabilang idi.

Saan ketdi a tubeng ti marikna, ti marikrikna, ti naiparikna. Nagbalin ketdi a komunikasion daytoy tapno maidanon ti tarigagay a mangpiting ti kalikaguman ken im-impenen. Nagbalin a rangtay a mamagkamang iti agsumbangir a disso tapno al-alisto a maragpat dagiti nabukel nga arapaap. Nupay adda dagiti agpanggep a mangbukkual ti naimula a muhon iti relasion, dida nagballigi. Ad-adda laeng a pinairotda ti tali ti nagkinnarian, ad-adda laeng a nagsampaga dagiti sabong nga ita agadiwara ti banglona iti napagkaysa a hardin ni ayat.

Nagbunga.

Ti ayat, saan laeng a balikas. Saan laeng a makita. Marikna ketdi. Riknaen. Ikanta. Imutektekan ti pudno a linabag ken anag ti uppet a letra...

.

.

.

.

.

Rekuerdo: Dos Idi Nagtinnukma, Naibanag iti Katorse

HULIO 14, 2oo1

Parokia ni San Jose

Siudad ti Laoag

samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

Kunak Man

 

pagammuam ta nagsarimaddeng,

nagulimek tunggal tumatayab--

ah, ti uni ti panagrururos!

.

.

.

.

.

kunak man

rudy ram. rumbaoa

samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

[nabulod ti ladawan a nausar]

Kunak Man: Iti Daytoy Nga Aldaw

 

Iti Daytoy Nga Aldaw...

Kuna ti dadduma a saan [kano] a kas ti panangrambak iti Mother's Day ti kinaimportansia iti pannakalagip ken pannakaselebrar ti Father's Day. Hmm...diak ammo no apay a nasaoda ti kasta? Ngem no abisigentay' a naimbag, biddut daytoy a panangipapan.

Ti panangrambak iti aldaw dagiti amma ken inna ket agpada nga importante kadatayo nga annak tapno maipalagip no asino ken no ania ti akem dagiti nagannak iti inaldaw a panagbiagtayo, [wenno daytoy] ti wagas a panagyaman [kadakuada], panangrespeto, panangpatalinaed [linnangen wenno panagkikinnamayet] ti kinaurnos ken kappia iti tunggal kameng ti pamilia. Tunggal maysa kadakuada, adda bukodda nga akem nga iserbi iti pamilia ken kadagiti annak.

Isu mammet a naikkanda ti bukod a pannakalagip ken pannakaselebrar nga aldaw.

Kas pagammotayo, ti ina isu ti silaw [wenno lawag/rangrang] ti pamilia, idinto ti ama isu ti teddek wenno pondasion a nakaikumitan ti responsibilidad [kas ti panagdesision kadagiti banag nga importansia iti pagsayaatan wenno masakbayan ti pagtaengan nga idauloanna]. Agpadada nga ari ken reyna ti pagtaengan.

Ket no bilang mapundi ti bombilia [silaw], saan kadi mabalin a masuktan? Amman. Ngem no ti teddek [pondasion] ti marebba—matuang ti pagtaengan. Matnag dagiti alikamen. Maparalisado ti sibubukel a pagtaengan. Ngem depende iti situasion ta agpada a mabalin a masuktan tapno mangabaruanan ken mangrugi iti sabali a basingkawel ti biag.

Ngem aniaman ti agbalin nga akem dagitoy dua a mangidaulo ti pagtaengan, agpada ket agpadadanto latta nga importante iti pagsayaatan ti pamilia ta isuda ti mangibagnos, mangbalanse saan laeng a pannakataraon dagiti annak no di pay ket ti pannakaiwanwan ken mangbayabay kadakuada - [espiritual, pisikal wenno pinansial man a banag] bayat ti panagdakkelda iti nakiro a lubong a paggargarawan.

NARAGSAK A PANNAKARAMBAK KEN NABARA A KABLAAW TI ALDAW DAGITI AMIN NGA AMMA. AGBIAGKAYO!

.

.

.

.

.

Kunak Man: Iti Daytoy Nga Aldaw

Rudy Ram. Rumbaoa

Dom. 16 Hun. 2o24
Wailuku, Maui

samiwengkenayatnirudy.blogspot.com

[nabulod ti ladawan a nausar]

Rekuerdo

sabali pay a taldiap---

a naikupinen iti panid ti libro ti pakasaritaan ti biag ken ayat. ngem padasen manen a lukiben. padalanan a lagipen, imutektekan ti linabagna nupay adun a panawen-lam-ek, kuaresma, kalgaw, bagyo, arbis ken bisibis a naibuyat ti tangatang iti panawen ken tiempo a naglabas-- nabiagda laeng iti panunot, agpitpitikda iti puso ken agay-ayusda a kas danum-ubbog a di pulos maatianan dagitoy a lagip.

idi daytoy a ladawan. idi balasang ken baro. idi agarem ti baro iti balasang, treinta uno a tawenen ti napalabas.

ah, batonlagip latta. rekuerdo...

ti kalman.

.

.

.

.

.

rekuerdo

rudy ram. rumbaoa

samiwengkenayatnirudy.blogspot.com